In alle hectiek rondom de ‘aanval’ van het Coronavirus op onze wereld, zou je bijna vergeten dat we dit jaar, feest zouden vieren rondom het feit dat we 75 jaar geleden bevrijd zijn.’Bevrijd? Waarvan? zal de jongste jeugd zich afvragen. Welaan, van een bezetting van ons buurland Duitsland, dat Nederland vijf jaar lang volledig in zijn/haar macht had!

De ouderen onder ons zullen zich dat gevoel van ‘quarantaine, activiteitenloos enz’ zeker nog goed herinneren. Een beetje vergelijkbaar met de situatie van vandaag. Terug naar dat bevrijdingsgevoel van 1945. Je was vrij, je kon weer gaan en staan waar je wilde en…je kon je weer vrij uiten!

Je zag in die tijd ook dingen waarover je je kon verbazen. Agenten die eerst Joden hadden opgehaald en afgevoerd en achter ‘onderduikers’ hadden aangezeten en nu mensen ophaalden waarvan men dacht dat ze om allerlei reden enigszins Duitsgezind waren. En dat Duitsgezind zijn had vaak een oorzaak. De jaren die vooraf gingen aan de Tweede Wereldoorlog (de Dertiger jaren) waren economisch zeer, zeer beroerde jaren. Armoede, werkloosheid, ontevredenheid, beheersten het leven. En dan staat daar in Duitsland zo’n ‘gek’ op (ik kan hem niet anders betitelen), die de wereld belooft dat hij een prachtig, nieuw rijk zal stichten! Das dritte Reich! Maar dan moeten er wel wat mensenrassen verdwijnen (de Joden, vele Oost-Europese volkeren, de zigeuners etc.) De geschiedenis heeft ons geleerd hoe rigoureus en mensonterend hij dit heeft aangepakt. Denk maar aan de Jodenvervolging.

Daarnaast beloofde hij de mensen van de hierboven genoemde armoede, werkloosheid en ontevredenheid, gouden bergen als men hem (Adolf Hitler) maar volgde. In Nederland werd toen een soort vakbond ‘Landbouw en Maatschappij’ opgericht, waarvan vele boeren lid werden. In de veronderstelling dat het allemaal, volgens de Duitse overmacht beter zou worden. We weten inmiddels hoe fataal het allemaal is afgelopen.

En dan komt in 1945 die bevrijding, die we nu 75 later (misschien) zullen gaan vieren. En ik meldde hierboven al dat agenten (en ook allerlei gepeupel) toen een soort grote schoonmaak hielden van mensen, waarvan men maar het minste vermoeden had dat ze iets met de Duitsers hadden gehad, in kampen (o.a. het bekende kamp Westerbork) werden gezet. Er is een voorbeeld bekend van een Nederlandse boer, die dicht bij de Duitse grens woonde en tevens hengstenhouder was, ook toen is opgepakt, omdat een Duitse boer van net over de grens, zijn merrie had laten dekken bij een van de hengsten van die Nederlandse boer! Hoe doorgeslagen kun je zijn?

Vrouwen, waarvan men vermoedde dat zij een ‘slippertje’ met een Duitse soldaat hadden gemaakt, werden ‘en plein public’ kaalgeschoren en op een kar rondgereden en meer van dit soort banale activiteiten! Nee, ons Nederlandse gedrag heeft toen in die tijd zeker geen schoonheidsprijs verdiend! Een onderzoek in 1948, op last van de regering Drees, heeft toen een einde gemaakte aan deze ongelooflijke, onmenselijke toestanden!

We hebben als Nederlander wel vaak de neiging om met het controlerende vingertje omhoog te lopen en te denken dat we beter zijn dan anderen, maar de praktijk van de hier genoemde periode is helaas ontnuchterend!

Het is, denk ik, goed, dat er bij alle (terechte) feestelijkheden, die er waarschijnlijk toch wel zullen komen, ook nog eens even aan de keerzijde van de medaille wordt gedacht!

Jan Tijink
Prins Clauslaan 50 De Wijk.